Elon Musk Haqqında 50 Maraqlı Məlumat
Elektrikli avtomobilləri ilə məşhur olan Tesla Motors-un qurucusu və CEO-su Elon Musk-ın sirlərlə dolu bir həyatı olmasa da, Musk haqqında çoxumuzun bilmədiyi çox şeylərin olduğunu hələ də söyləmək olar. Çünki, nə qədər elektrik avtomobilləri istehsal etmək, Marsa insanların daşınması və s. bir çox qeyri-adi layihələrlə də məşğul olan unikal sahibkardır.
Elə isə, SpaceX şirkəti sayəsində kosmosa olan vəsvəsəsini uğurlu biznesə çevirən, innovativ və çılğın layihələri ilə tarix yazan İlon Mask və həyatı haqqında az məlum olan faktlar haqqında bu məqaləyə nəzər salmağa nə deyirsiniz?
Elon Musk Haqqında Az Bilinən Həqiqətlər
1.Elon Musk 1971-ci ildə Cənubi Afrikanın Pretoriya şəhərində Erroll və Maye Maskın övladı olaraq anadan olub və 17 yaşına qədər burada yaşayıb. 17-dən sonra Kanadaya köçən Musk indi üç fərqli ölkənin (Cənubi Afrika, Kanada və ABŞ) vətəndaşıdır. 2020-ci ildən Los-Ancelesdə, Kaliforniyada yaşayır.
2.Elon Musk-ın “pis” bir insan olaraq xarakterizə etdiyi bir atası var: Erroll Musk. Bu düşüncənin pərdə arxasında atasının adam öldürdüyü iddia edilməsi ancaq bəraət alması dayanır. Məhkəmə sənədlərinə görə, Erroll Yohannesburqdakı evinə girmək istəyən 3 nəfəri güllələyərək öldürüb. İkinci və eyni dərəcədə vacib səbəb Erroll Maskın özündən 40 yaş kiçik ögey qızı Jana Bezuidenhout ilə bir oğlu olmasıdır. Düz eşitdiniz, biz onun ögey qızından danışırıq.
3.Elon Musk-ın anası Mey Mask modeldir. O, bu yaxınlarda modellik karyerasını bərpa etdi, eyni zamanda qeydiyyatdan keçmiş dietoloq Maye Musk 2019-cu ildə “Qadın bir plan hazırlayanda” adlı bir kitab nəşr etdi.
4.Elon Musk üç qardaşın ən böyüyüdür. Onun kiçik qardaşı Kimbal Musk Kitchen Restoranlar Qrupunun sahibidir. Onun kiçik bacısı Toska Mask kinorejissordur.
5.Elon Musk uşaq ikən o qədər sakit idi ki, valideynləri hətta onun kar olduğunu düşünürdülər.
6.Elon Musk doqquz yaşından əvvəl bütün Britannica Ensiklopediyasını oxumuşdu. Fərqli maraqları olan uşaq olan Mask 12 yaşında öz səyləri ilə kompüter kodu yazmağı öyrəndi və hətta Blastar adlı video oyunu da yaratdı. Daha sonra bu oyunu məşhur informatika jurnalına 500 dollara satmışdır.
7.Elon Musk uşaqlıqda zorakılığa məruz qalıb. Sinifinin ən gənc və ən kiçik uşağı olduğu üçün tez-tez təhqirlərə məruz qalırdı və hətta bir qrup uşaq onu pilləkənlərdən aşağı itələdikdən və “az qala ölənə qədər döyüldüyünü” dedikdən sonra bir dəfə xəstəxanaya yerləşdirilmişdi. Məhz bundan sonra o, 15 yaşında karate, cüdo və güləşlə məşğul olurdu.
8.Elon Musk 17 yaşında Cənubi Afrikadan Kanadaya köçüb, universitet təhsili üçün ilk olaraq Kanadanın Queens Universitetində oxuyub, sonra Pensilvaniya Universitetinə keçib və təhsilini ABŞ-ın Pensilvaniya Universitetində başa vurub.
9.Elon Musk Kanadanın Ontario şəhərindəki Queens Universitetinə daxil olaraq Cənubi Afrika ordusunda məcburi hərbi xidmətdən yayındı, lakin 1992-ci ildə Filadelfiyada Pensilvaniya Universitetində biznes və fizika üzrə təhsil almaq üçün oradakı təhsilini yarımçıq qoydu. O, həmçinin 1996-cı ildə Uorton Məktəbində iqtisadiyyat və İncəsənət və Elmlər Kollecində fizika təhsili almışdır. Maskın IQ-nun 155 olduğu təxmin edilir.
10.Universiteti bitirdikdən sonra Stanford Universitetinə daxil oldu və fizika üzrə doktorluq dərəcəsi almaq üçün Kaliforniyaya köçdü. Ancaq bu macəra cəmi iki gün davam etdi. İki gün sonra Stanforddan ayrılan Mask magistratura təhsili ideyasından əl çəkdi və o dövrdə yüksəlişdə olan internet dünyasının nemətlərindən yararlanmağa qərar verdi.
11.Magistratura təhsilini tərk etdikdən sonra o, qəzetləri lisenziyalı onlayn şəhər bələdçisi proqramı ilə təmin edən Zip2 veb proqram təminatı şirkətini qurdu və bu şirkəti 1999-cu ildə 307 milyon dollara satdı.
12. Musk, 1999-cu ildə PayPal onlayn ödəmə şirkəti olacaq və eBay tərəfindən 1,5 milyard dollara satın alınacaq X.com-u qurdu (bunun 165 milyonu Maska verildi). Belə ki, o, şöhrətini avtomobil şirkəti Tesla Motors və kosmik nəqliyyat şirkəti SpaceX-ə borclu olsa da, əsl varidatı PayPal-ın həmtəsisçisi olduğu vaxt qazanıb.
13.Maskın təsis etdiyi şirkətlərin sayı səkkizdir: Zip2, PayPal, SpaceX, Tesla, Hyperloop, OpenAI, Neuralink və The Boring Company.
14.Musk elektrikli avtomobillərinin dizaynı və istehsalı ilə məşğul olan Tesla Motors şirkətinin yaradıcısıdır. Tesla, avtomobil bazarının aparıcı adlarının belə uğursuzluğa düçar olduğu elektrikli avtomobil bazarında uğur qazana bilən nadir şirkətlərdən biridir. Və bu gün Musk Tesla-nın baş direktoru və baş dizayneri kimi fəaliyyət göstərir.
15.Tesla Model S, Milli Yol Təhlükəsizliyi Administrasiyasının təhlükəsizlik reytinqində 5-dən 5.4-ə bərabər təhlükəsizlik reytinqi əldə etdi – bu, indiyə qədər avtomobilə verilən ən yüksək reytinqdir.
16.Musk, əmisioğluları tərəfindən qurulan günəş enerjisi xidmətlərində ixtisaslaşmış SolarCity şirkətinin pərdə arxasında ən böyük dəstəkçilərindən biridir. O, həm də şirkətin ən böyük səhmdarıdır.
17.Musk eyni zamanda raket texnologiyasına əsaslanan kosmik nəqliyyat şirkəti SpaceX-in (Space Exploration Technologies) qurucusudur. Şirkət Dünyadan kənarda həyat qurmaq ümidi ilə yaradılıb və kosmos uçuşlarının xərclərini azaltmağı hədəfləyir.
18.Musk, investorların əvvəlcə boş xəyal kimi gördükləri SpaceX üçün kifayət qədər vəsait tapa bilmədi. Lakin o, bu mümkünsüz görünən arzusunu reallığa çevirmək və SpaceX-i yaratmaq üçün bütün pulunu bu işə yatırıb və indiyə qədər yazılan və tərtib edilən hər hansı biznes məsləhətinə zidd hərəkət edib.
19.NASA-nın SpaceX şirkəti ilə – Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya faydalı yüklər verə bilən buraxılış/nəqliyyat sisteminin layihələndirilməsi üçün 1,6 milyard dollarlıq müqaviləsi var.
20.Mask Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya çatma xərclərini 90 faiz azaldaraq, hər bir missiya üçün 1 milyard dollardan 60 milyon dollara qədər azalda bilib.
21.Maskın ən böyük arzusu SpaceX tərəfindən hazırlanan Falcon raket ailəsinin bir gün kosmik turizmi və Marsın kolonizasiyasını bəşəriyyət üçün real hədəfə çevirməsidir.
22.Falcon raketi adını Ulduz Döyüşləri filmindəki Han Solonun personajının istifadə etdiyi “Millenium Falcon” kosmos gəmisindən almışdır.
23.SpaceX kosmik gəmini buraxan, onu orbitə çıxaran və bütöv şəkildə bərpa edən ilk kommersiya şirkətidir; Şirkətin Dragon kosmik gəmisi Beynəlxalq Kosmik Stansiya ilə əlaqə quran ilk kommersiya vasitəsidir.
24.Son zamanlar əldə etdikləri böyük uğurlara baxmayaraq, SpaceX və Tesla Motors şirkətləri də narahatedici uğursuzluqlarla üzləşiblər. Teslanın ilk elektrik avtomobili olan Roadster davamlı istehsal problemi ilə üzləşdi, SpaceX isə dördüncü və son raket buraxılış cəhdi uğurlu olana qədər üç ayrı uğursuzluq yaşadı.
25.Elon Musk, missiyası kosmosun tədqiqi və təmiz enerji mənbələrini araşdırmaq olan bir qrup insanın yer aldığı Musk Fondunun qurucusudur. Fond ABŞ-ın Yuta ştatında yerləşən “Musk Mars Desert Observatory” teleskopuna nəzarət edir.
26.Musk Fondu, həmçinin ziyarətçilərə Marsda həyatı təcrübədən keçirməyə imkan verən Mars simulyasiyasını həyata keçirir.
27.Mask “thrillionaire” (ingiliscə “thrill” (həyəcan) və “millionaire” (millionaire) sözlərinin birləşməsindən əmələ gələn “həyəcan verici milyonçu” mənasını verən ifadə) kimi tanınır.
28.Musk qlobal istiləşmə ilə mübarizənin və tükənməyən enerji istifadəsi istiqamətində işin güclü tərəfdarıdır və hər fürsətdə Tesla Motors üçün Solar City yaratmağa əsas stimul olan bu iki amili vurğulayır.
29.Mask 2017-ci ildə keçmiş ABŞ prezidenti Donald Trampın adından Strategiya və Siyasət Forumuna qatılıb, Strategiya və Siyasət Forumunda iştirak edib (bir növ məsləhət şurası kimi fəaliyyət göstərəcək bu forumun məqsədi iqtisadi məsələlərlə bağlı məsləhət vermək üçün mütəmadi olaraq görüşməkdir), lakin tezliklə istefa verdi. Səbəb isə Trampın iqlim dəyişikliyi mövzulu Paris razılaşmasından çıxmaq qərarına etiraz etmək istəməsidir.
30.2010-cu ildə Elon Musk Bill və Melinda Gates cütlüyü və Warren Buffet tərəfindən başladılan “Giving Pledge” kampaniyasında iştirak etdi və sərvətinin yarıdan çoxunu bütün dünyadakı varlılarla birlikdə xeyriyyəçilik təşəbbüsləri və xeyriyyə təşkilatlarına bağışlamağa razı oldu. İanə vədini Bill Qeyts, Ser Riçard Branson, Uorren Baffet və Mark Zukerberq də imzalayıblar.
31.Stiv Cobs və digər məşhur sahibkarlar kimi Maskın Tesla-dan illik rəsmi maaşı cəmi 1 dollardır. Bu, heç də ona tanış olmayan bir şey deyil. Çünki universitetdə oxuyarkən gündə bir dollar xərcləyirdi və topdan qiymətə aldığı sendivç və portağallarla qidalanırdı.
32.Elon Musk, Lotus Esprit şirkəti tərəfindən xüsusi dizayn edilmiş və Ceyms Bondun “Məni Sevən Casus” filmində nümayiş olunan “Wet Nellie” sualtı qayığına sahibdir.
33.Hollivud personajı Tony Stark ( Dəmir Adam) İlon Maskdan ilhamlanıb. Üstəlik, “Dəmir adam 2” filminin bəzi bölümləri SpaceX-də çəkilib. Maskın hətta eyni filmdə kiçik bir rolu var.
34.Musk Esquire jurnalı tərəfindən 21-ci əsrin ən nüfuzlu 75 adamından biri seçilib.
35.Elon Mask SpaceX, SolarCity və Tesla-dakı uğurlarına görə 2013-cü ildə Fortune jurnalı tərəfindən “İlin iş adamı” seçilib.
36.25 yanvar 2015-ci ildə Musk məşhur Amerika komediyası The Simpsons serialının “Yerə düşən Musk” adlı bölümündə qonaq oldu. Maskın bir çox fikirlərini gülünc vəziyyətə salan bu epizod onun yumoristik xarakterini ortaya qoyurdu. Musk həmçinin Big Bang Theory və South Park kimi seriallarda özünü oynayıb.
37.Aviasiyada ən nüfuzlu təşkilat hesab edilən Beynəlxalq Aronautique Federation, orbitə çatan ilk kommersiya raketinin layihələndirilməsinə görə Musku 2010-cu ildə FAI Qızıl Kosmik Medalı ilə təltif etdi. Bu, təşkilatın ən yüksək mükafatıdır (eyni mükafat Neil Armstronqa da verilmişdir).
38.2013-cü ildə Musk özünün son təşəbbüsü HYPERLOOP-u təqdim etdi. Şəhərlər arasında məsafəni azaltmağı hədəfləyən yeni nəqliyyat növü insanları bir şəhərdən digərinə – məsələn, San-Fransiskodan Los-Ancelesə yarım saata göndərə bilən ən müasir nəqliyyat texnologiyasını həyata keçirməyi hədəfləyir. Bu Maskın çılğın layihələrindən yalnız biridir.
39.Mask Los-Anceles tıxacı ilə məşğul olmaqdan yorulanda ağlına yeni biznes ideyası gəldi və Boring Company onun tıxacda qaldığı bu əsəbi gündə doğuldu. O, 2016-cı ilin dekabrında “[Mən] tunel qazma maşını quracağam və qazmağa başlayacağam…” tweetini yazdı və 2017-ci ilin yanvarına qədər tənzimləyici qurumlarla görüşməyə davam etdi. The Boring Company , Muskdan gözlənildiyi kimi uçan avtomobillərə investisiya qoymaq əvəzinə, yol probleminin həlli tunellər yaratmaq olduğunu müdafiə edirdi. Təəssüf ki, tunellər bahalı və yaradılması çətindir. Boring Company isə innovativ texnologiya və ağıllı mühəndislik ilə bu çətinliyi yüngülləşdirməyə çalışır.
40.2020-ci ilin aprel ayına olan məlumata görə, Maskın sərvəti 24,6 milyard dollar olaraq qeydə alınıb. Musk 1999-cu ildə 27 yaşında ilk şirkəti Zip2-ni (veb proqram təminatı şirkəti) 340 milyon dollara sataraq milyonçu oldu. Şirkətin 7 faizinə sahib olan Mask bu sövdələşmədən 22 milyon dollar qazanıb. O, 2012-ci ildə, 40 yaşında milyarder statusuna çatdı və 2 milyard dollar sərvəti ilə Forbes Milyarderlər Siyahısına daxil oldu.
41.Mask öz Tesla avtomobilini 2018-ci ildə Falcon Heavy raketinin buraxılışı üçün kosmosa atılacaq yük kimi göndərib. Günəşin orbitində sabitlənmiş avtomobili whereisroadster.com saytından izləyə bilərsiniz.
42.Musk, Twitter-də etdiyi şərhdə, Teslanın səhm dəyərinin “çox yüksək” olduğunu ifadə etmiş, lakin bu açıqlamadan sonra şirkətin səhm dəyəri təxminən 15 milyard dollar düşmüşdür.
43.Mask ilk avtomobilini təkərlərindən biri yerə düşənə qədər sürmüşdür. Muskın sahib olduğu ilk avtomobil BMW 320I idi. Maşını 1994-cü ildə 1400 dollara alan Mask, onu sürülməyəcək hala gələnə qədər istifadə edib.
44.Musk SpaceX şirkəti ilə tarix yazdı. SpaceX, astronavtların özəl şirkət tətfindən inşa edilən və idarə edilən kosmoz gəmisi ilə – The Crew Dragon orbitə ilk səyahətlərini həyata keçirməyə imkan verdi.
45.Maskın Tesla şirkəti üçün düşündüyü ilk ad “Faraday” idi. Bu adın ilhamçısı elektrik və elektromaqnitika sahəsindəki işləri ilə məşhur olan fizik Maykl Faradaydır.
46.Elon Musk-ın şəxsi həyatı iş həyatı kimi rəngarəng və hətta təlatümlüdür. O, üç dəfə evlənib, birinci arvadı kanadalı yazıçı Justine Wilson, digər ikisi isə britaniyalı aktrisa Talulah Riley ilə evlənib.
47.Maskın altı uşağı var, hamısı oğlan. İlk həyat yoldaşı Justine Wilson ilə əkiz (Qriffin və Ksavyer) və üçəm (Damian, Sakson və Kay) olan Mask 2018-ci ilin may ayında kanadalı müğənni Clair Eliz Buçerlə görüşməyə başlayıb. Cütlüyün iki ildən sonra daha bir oğlu olub. Mask və sevgilisi Claire, may ayında doğulan körpə oğlanlarına “X Æ A-12” adını verdilər, lakin hələ bir aylıq olmamışdan əvvəl adını “X Æ A-Xii” olaraq dəyişdirdilər. Onların əsaslandırması budur ki, rum rəqəmləri daha gözəl səslənir. Cütlük körpələrini “Kiçik X” çağırırlar.
48.Musk və onun ilk həyat yoldaşı, fantastika yazıçısı Justine Wilson 2000-ci ildə evləndi. 2002-ci ildə onların ilk oğlu Nevada cəmi 10 həftəlik olarkən qəfil körpə ölümü sindromundan öldü.
49.Mask oğullarından birinə X-Men filmindən ilhamlanaraq personajlardan biri professor Xavyerin adını qoyub.
50.Bu gün Musk Forbes-in “Dünyanın Ən Güclü İş Adamları” siyahısında 25-ci yerdədir.
